تولید محصولات با کیفیت زنبور عسل
توسط اعضاء شرکت تعاونی زنبورداران شهرستان کرج
تنوع محصولات و فرآیندهای اجرایی در صنعت زنبور عسل
موم زنبور عسل یا موم زنبور (Cera alba) (به انگلیسی: Beeswax) موم طبیعی است که توسط زنبور عسل از شانهٔ عسل ساخته میشود. این موم توسط ۸ غده تولید موم در قسمتهای شکمی زنبورهای کارگر تولید شده که به درون کندو تخلیه میشود. زنبورهای کارگر کندو با جمع کردن آن سلولهای قفسه مانند را برای ذخیره عسل و حفاظت از لارو و نوزادان در داخل کندو ایجاد میکنند. از لحاظ شیمیایی، موم زنبور از استرهای اسید چرب و الکلهای بلند زنجیره مختلف تشکیل شدهاست. موم زنبور استفادههای کاربردی فراوانی در صنایع غذایی و طعم دهندهها دارد (مثلاً به عنوان عامل براق کننده یا منبع روشنایی/گرما). با توجه به سمی بودن جزئی مومهای گیاهی، موم زنبور قابل خوردن است و در اکثر کشورها و اتحادیه اروپا تحت نام E901 برای استفاده در صنایع غذایی مورد تأیید قرار گرفتهاست. با توجه به اینکه مونواسترهای موم زنبور به میزان کمی در روده انسان و سایر پستانداران تجزیه میشود میتوان گفت که ارزش تغذیه ای چندانی ندارند. برخی پرندهها مثل پرنده عسل نما honeyguides توانایی هضم موم عسل را دارند. موم زنبور منبع غذایی اصل در رژیم غذایی پروانه لارو است. موم زنبور عسل که بیشتر مردم با آن آشنا هستند دارای رنگ زرد طلایی روشن است. این رنگ زیبا، از گرده و بره موم حاصل می شود که به طور طبیعی موم زنبور عسل را لکه دار می کند. اگر مقادیر زیادی روغن گرده و بره موم در موم زنبور عسل وجود داشته باشد، حتی می تواند به قهوه ای تیره تبدیل شود.
ژل رویال چیست
ژل رویال که به آن ژل سلطنتی، شاه انگبین، رویال ژل و ژل زنبور عسل نیز گفته میشود، در کنار عسل و گرده گل از مهمترین فرآوردههای زنبور عسل به شمار میرود. که داری خواص بینظیری چه از نظر درمانی و چه از نظر تقویتی و زیبایی است.
به طور کلی زنبور عسل ژل رویال را به دو منظور تولید میکند. اول اینکه ژل رویال مادهی غذایی اصلی برای پرورش لاروها (نوزدان زنبور) در ۳ روز ابتدایی است و دوم اینکه غذای ملکه زنبور تا آخر عمر همین ژل رویال است.
اگر چه عجیب به نظر میرسد اما لاروهایی که ۳ روز از رویال ژل تغذیه کنند به زنبور کارگر تبدیل میشوند و لاروهایی که ۵ روز از آن تغذیه کنند به زنبور ملکه تبدیل میشوند. همین ۲ روز کافی است تا ملکه از نظر جثه ۴۳ درصد بزرگتر و از نظر وزنی ۶۰ درصد سنگینتر شود.
و عجیبتر اینکه ملکه با وجود این که در فصول تخمریزی در طول روز بیش از ۲۰۰۰ تخم میگذارد اما باز هم عمر بسیار بیشتری نسبت به زنبور کارگر دارد. زنبور کارگر در حدود چند هفته زنده میماند (حدودا ۶۰ روز)، در حالی که ملکه میتواند تا ۷ سال هم زنده بماند.
ژل رویال چگونه تولید میشود
ژله رویال مادهای ژلاتینی، چسبناک و کرم رنگی است که از غدد حلقی زنبوران کارگر جوان ۳ تا ۱۱ روزه که مسئول پرورش لاروها هستند ترشح میشود و در شاخونهایی که در کندو وجود دارد ذخیره میشود.
بر خلاف تصور عامه منبع تولید ژل رویال شهد یا عسل نیست. یعنی اینکه زنبوران کارگر جوان با مصرف شهد گیاهان یا عسل، ژل تولید نمیکنند بلکه گرده گل عامل اصلی تولید ژل رویال است و زنبور با مصرف گرده گل و فعل و انفعالاتی که روی آن انجام میدهد رویال ژل تولید میکند.
زنبورداران با قرار دادن نوزدان یک روزه در شاخونها، زنبوران کارگر جوان را تحریک میکنند تا در این سلولها ژل رویال تخلیه کنند. پس از گذشت ۷۲ ساعت بیشترین ژل در این سلولها ذخیره شده و زنبوردار بعد از برداشتن لاروها، ژل رویال را داخل ظرف مخصوص ریخته و آن را ذخیره میکند.
گرده گل چیست؟
اولین بار کلمه گرده در سال ۱۷۶۰ به نام پولن (Pollen) در زبان انگلیسی مورد استفاده قرار گرفت. گرده از یک لغت لاتین گرفته شده و به معنای پودر نرم است و در فرهنگ لغت آمریکایی به مواد پودر مانندی می گویند که در بساک گیاهان گلدار تولید میشود.
گرده گل دانه های خیلی کوچکی هستند که در انتهای پرچم گلها قرار می گیرند و از عوامل بارور شدن گیاهان به شمار می روند. گرده گل توسط زنبور عسل جمع آوری می شود و غذای زنبورهای جوان است و یکی از کامل ترین خوراکی های طبیعت محسوب می شود؛ زیرا تقریبا تمام مواد مغذی مورد نیاز انسان را شامل می شود. درباره خواص گرده گل همین بس که این محصول زنبور عسل سرشار از پروتئین ها (حدود 40 درصد پروتئین)، اسید آمینه های آزاد و ویتامین ها از جمله B-complex و اسید فولیک است.
موم زنبور عسل یا موم زنبور (Cera alba) (به انگلیسی: Beeswax) موم طبیعی است که توسط زنبور عسل از شانهٔ عسل ساخته میشود. این موم توسط ۸ غده تولید موم در قسمتهای شکمی زنبورهای کارگر تولید شده که به درون کندو تخلیه میشود. زنبورهای کارگر کندو با جمع کردن آن سلولهای قفسه مانند را برای ذخیره عسل و حفاظت از لارو و نوزادان در داخل کندو ایجاد میکنند. از لحاظ شیمیایی، موم زنبور از استرهای اسید چرب و الکلهای بلند زنجیره مختلف تشکیل شدهاست. موم زنبور استفادههای کاربردی فراوانی در صنایع غذایی و طعم دهندهها دارد (مثلاً به عنوان عامل براق کننده یا منبع روشنایی/گرما). با توجه به سمی بودن جزئی مومهای گیاهی، موم زنبور قابل خوردن است و در اکثر کشورها و اتحادیه اروپا تحت نام E901 برای استفاده در صنایع غذایی مورد تأیید قرار گرفتهاست. با توجه به اینکه مونواسترهای موم زنبور به میزان کمی در روده انسان و سایر پستانداران تجزیه میشود میتوان گفت که ارزش تغذیه ای چندانی ندارند. برخی پرندهها مثل پرنده عسل نما honeyguides توانایی هضم موم عسل را دارند. موم زنبور منبع غذایی اصل در رژیم غذایی پروانه لارو است. موم زنبور عسل که بیشتر مردم با آن آشنا هستند دارای رنگ زرد طلایی روشن است. این رنگ زیبا، از گرده و بره موم حاصل می شود که به طور طبیعی موم زنبور عسل را لکه دار می کند. اگر مقادیر زیادی روغن گرده و بره موم در موم زنبور عسل وجود داشته باشد، حتی می تواند به قهوه ای تیره تبدیل شود.
دانستنی ها و حقایق خواندنی درباره زنبور عسل :
به جرات یکی از مفیدترین حشرات روی کره ی زمین برای ما انسان ها همین زنبورها هستند، زنبورهایی که شاید بسیاری از ما دنیایی از فواید آنها را کنار گذاشته و تنها به نیش دردناک آنها توجه می کنیم غافل از اینکه زنبورها جزو دوست داشتنی ترین حشرات بوده و هستند برای همین دانستن اطلاعات درمورد این موجودات زیبا خالی از لطف نیست. حقایق زیادی در مورد این حشره اعجاب انگیز وجود دارد که بسیاری از ما از آن باخبر نیستیم.